Ζώον πολιτικόν προ των εκλογών

Ζώον σκέτο δεν υπήρξα. Τουλάχιστον έτσι πιστεύω. Κανείς δεν μου το είπε φωναχτά. Τι λένε οι άνθρωποι μέσα τους βέβαια ούτε ο Θεός το ξέρει. Ζώον πολιτικό, αντίθετα,  υπήρξα απ΄ τα μικρά μου, τα εφηβικά δηλαδή. Αν ήθελα να αισθανθώ σπουδαίος θα έγραφα κάτι σαν αυτά που διάβασα σε βιογραφικό του Τζήμερου αλλά δεν τα θυμάμαι όπως αυτός. Στα 1974 έντονες εικόνες και απορίες αρχικά, εφηβικός ενθουσιασμός μετά, «Εθνάρχης είναι ο Καραμανλής» στις συγκεντρώσεις σε Αθήνα, Λάρισα και Σαλονίκη και έπειτα φοιτητής. Ένα έτος με τη ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, άρκεσε για να διαγράψω δια παντός από τη ζωή μου την ιδιότητα του κομματικού ζώου. Δεν κρίνω όσους την κράτησαν, εντάχθηκαν και μόχθησαν για το κόμμα που τους εξέφραζε. Απλά δεν το έκανα.  Έμεινα και μένω προσηλωμένος στην ιδιότητα «Ζώον πολιτικόν».

Ως πολιτικό ζώο παρακολουθούσα και μετείχα, όσο μπορούσα, στο δημόσιο διάλογο, είχα στραμμένη την προσοχή μου στην κοινωνία και στις ιδέες που συγκρούονταν μέσα στους κόλπους της, προσπαθούσα να μετέχω στο πολιτιστικό γίγνεσθαι, παρατηρούσα τους ανθρώπους και τις συμπεριφορές τους και όσο μπορούσα υποστήριζα τις ανάγκες μου με την θεωρητική υποδομή που ήταν απαραίτητη για να συστηματοποιώ, να κρίνω και να επιλέγω και φυσικά ψήφισα σε όλες ανεξαιρέτως τις εκλογικές αναμετρήσεις, βουλευτικές, ευρωβουλευτικές και δημοτικές, που έγιναν από το 1981 μέχρι σήμερα.

Προσπάθησα κυρίως να απαλλάξω τη σκέψη μου από απλουστεύσεις που ομογενοποιούν και εξαλείφουν τεχνητά τις αντιθέσεις, παρακάμπτουν τις ανισότητες, σχηματοποιούν και καταργούν την πολυπλοκότητα του κόσμου, ανάγοντας τα γεγονότα σε συνωμοσίες, σιωνισμούς και άνωθεν ραντισμούς, μετατρέποντας την ιστορία από άθροισμα της δραστηριότητας του συνόλου των ανθρώπων σε συγκεκριμένο χρόνο σε στημένη ρουλέτα όπου ο γκρουπιέρης, με το μαγνήτη που έχει κρυμμένο σε σκοτεινό συρτάρι, διαλέγει κάθε φορά το νούμερο που θα σταθεί η μπίλια. Πίστευα και πιστεύω ότι οι άνθρωποι συνολικά και η δράση τους ήταν είναι και θα παραμείνουν ο σημαντικότερος, αν όχι ο μόνος, μοχλός της ιστορίας. Μια ματιά στο κόσμο γύρω μας τα τελευταία δυο χρόνια είναι αρκετά για να πείσουν κάθε δύσπιστο μεν, εχέφρονα όμως άνθρωπο.

Πιστεύω ότι στη Δημοκρατία, αυτή η δράση των πολιτών, σε πείσμα των καταστροφολόγων και των πονηρών, δεν μπορεί και δεν πρέπει να υποκαθίσταται, από οτιδήποτε άλλο. Είτε κυβέρνηση των αρίστων είναι αυτή, είτε η εσχάτως προβαλλόμενη ως πανάκεια κυβέρνηση των τεχνοκρατών, είτε, πολύ περισσότερο, κυβέρνηση βίαιης εκτροπής από τη δημοκρατική νομιμότητα, που παγίως, αλλά περισσότερο σε περιόδους κρίσης, κυκλοφορεί στα μυαλά φασιστών, πονηρών, αφελών και άλλων ανοήτων.

Αραδιάζω αυτές τις κοινότοπες σκέψεις, επειδή πιστεύω ότι είναι ο κοινός τόπος όπου συναντιούνται υποχρεωτικά οι πολίτες μιας δημοκρατίας, είτε δεξιοί θεωρούνται, είτε κεντρώοι, σοσιαλιστές, αριστεροί ή οικολόγοι ή όπως αλλιώς θέλουν να αυτοπροσδιορίζονται ή, για να το πω αλλιώς, επειδή θεωρώ ότι όσοι είναι δημοκρατικοί πολίτες συναντιούνται σ΄ αυτόν τον κοινό τόπο. 

Τις αραδιάζω όμως κι επειδή θλίβομαι να διαπιστώνω καθημερινά πόσο ρηχή είναι  η πίστη πολλών, ίσως πάρα πολλών δυστυχώς, στη δημοκρατία. Άκουσα κι ακούω για την ακυβερνησία και για το πόσο αυτοκαταστροφική υπήρξε ή μέλλεται να είναι στις ερχόμενες εκλογές η ψήφος των πολιτών. Όμως ο λαός δεν συσκέπτεται πριν ψηφίσει, δεν πράττει ως ένα ον. Οι πολίτες, που με την διαδικασία της αφαίρεσης, συγκροτούν αυτό το περίφημο πλάσμα Λαός, σχηματίζουν την άποψη τους μέσα σ ένα κόσμο συγκρούσεων και αντιθέσεων ιδεών και συμφερόντων, που οι συνθήκες μπορεί να τις κάνουν εντονότερες, όπως στην περίοδο της σημερινής συστημικής ευρωπαϊκής και παγκόσμιας κρίσης, και να παράγονται αποτελέσματα, που θέτουν πρωτόγνωρα ερωτήματα, και καταστάσεις περισσότερο ή λιγότερο επιθυμητές από την άποψη των επιπτώσεων τους στις υπάρχουσες συνθήκες, αλλά που σε κάθε περίπτωση η επικινδυνότητά τους μένει να κριθεί από την τελική τους έκβαση.

 Πρωτόγνωρα ερωτήματα έθεσαν τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογών. Πολλά κόμματα, πολλές απόψεις. Κυβέρνηση δεν έγινε. Και βρέθηκε ο φταίχτης. Αλέξης Τσίπρας. Δεν τον συμπαθώ, δεν το ψήφισα και δεν σκέφτομαι να τον ψηφίσω, αλλά δε μπορώ να μην διατυπώσω την πεποίθηση μου ότι ο τρόπος που αντιμετωπίζεται ο Τσίπρας προσωπικά, αποτελεί εκδήλωση παθογένειας μιας κοινωνίας που οι πολίτες της αδυνατούν να συμβιβαστούν με τις θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος με το οποίο πορεύονται, πολίτες που επαινούν το παιχνίδι μόνο όταν το αποτέλεσμα είναι αυτό που τους βολεύει, πολίτες τέλος που αρνούνται να αναλαμβάνουν ευθύνες, καθώς πάντα υπάρχει κάποιος, εδώ ή αλλού, που φταίει για το κακό που μας βρίσκει. Στις μέρες μας φταίει ήδη ο Τσίπρας για όσα έγιναν στα 30 χρόνια που κυβερνούσαν οι κατήγοροι του και δεν έχω καμία αμφιβολία ότι θα φταίει και για ότι κακό τυχόν θα συμβεί στο μέλλον. Ναι, να μη ξεχάσω ότι φταίνε κι οι κλέφτες που συγκροτούσαν κάθε φορά τη βουλή! Άλλη χαρακτηριστική εκδήλωση της αδυναμίας για την ανάληψη της προσωπικής ευθύνης που αναλογεί στον καθένα. Αν φταίνε οι κλέφτες τότε κανείς άλλος δε φταίει. Φεύγουν οι κλέφτες ή μπαίνουν στη φυλακή, λύνονται τα προβλήματα! Ο Τσίπρας και οι κλέφτες είναι οι αιτίες των δεινών λοιπόν. Ανάλογα φυσικά της στιγμής και του ακροατηρίου.

Τα πρωτόγνωρα ερωτήματα θα μας απασχολήσουν και στις ερχόμενες εκλογές. Εύχομαι ο καθένας μας να θυμάται ότι η επιλογή του δεν σφραγίζεται με την εξ αποκαλύψεως αλήθεια και ότι ενδεχομένως υποστηρίζεται από τόσα επιχειρήματα όσα κι αυτού που επέλεξε το αντίθετο. Ο φανατισμός, η δημιουργία δαιμόνων και το μίσος δεν έχουν θέση σ αυτό το πολύπλοκο πράγμα που είναι ο άνθρωπος και ο κόσμος που συγκροτεί. Δεν ξέρω περισσότερα από κανέναν σας και δεν αισθάνομαι ότι κατέχω μια γνώση που πρέπει να την γνωρίσετε. Ξέρω μόνο ότι θα ψηφίσω με την πεποίθηση ότι τα πρωτόγνωρα ερωτήματα αποτελούν το ρίσκο και τη γοητεία μιας ανοιχτής κοινωνίας όπως αυτή που πιστεύουμε ότι έχουμε ή που επιθυμούμε να δημιουργήσουμε.

Βασιλικά, 26 Μαϊου 2012

ΥΓ: Δημοσιεύθηκε στην "ΑΠΟΨΗ Μηνιαία έκδοση για την ποιότητα ζωής στη Θέρμη Θεσσαλονίκηs"  (Μάιος 2012)